Lâu rồi mới xem một vở kịch hay đến vậy. Hay đến mức về nhà vẫn có cảm giác lơ mơ và buồn bã. Hay đến mức vừa xem xong đã muốn xem lại… mặc dù không phải mình thích tất cả vở diễn.
Mình không thích giọng mỏng của Hoàng Trinh. Nhân vật Thượng Dương hoàng hậu vẫn còn thiếu một chút. Sự ích kỷ nhỏ nhen của một người đàn bà, cái nông cạn – tầm nhìn hạn hẹp của một bà hoàng dường như vẫn không đủ giải thích cho tất cả những gì bà ta đã làm. Khi bà ta gào lên rằng “Vì yêu, vì yêu mà không được yêu, vì ta cũng là một người phụ nữ”, dù rất ấn tượng, nhưng vẫn cảm giác hơi hẫng, có lẽ vì chưa bao giờ cảm thấy tình yêu của bà ta đủ lớn đến ám ảnh điên cuồng như vậy. Và hơn hết, không thấy một người như vậy có điểm gì để Lý Đạo Thành mù quáng ủng hộ.
Không thích Thượng Khanh, khi bà quay mặt bỏ đi để lại một Lý Thường kiệt với tất cả cô đơn thống khổ và đau đớn một mình. Vì sao chứ? Rốt cuộc cho dù bây giờ ông khiếm khuyết đến thế nào, thì ông đã từng gây lầm lỗi gì đâu. Một người đàn ông cam tâm tịnh thân chỉ để đêm đêm có thể ngồi thổi sáo cho người đàn bà của mình nghe. Những hy sinh, những mất mát, đâu phải riêng mình Thuận Khanh phải chịu. Vì sao không ở bên ông đến cuối đời, để chia sẻ buồn vui, để chăm sóc và nắm tay người đàn ông mình yêu nhất. Tại sao lại thẫn thờ bỏ đi khi nghe ông bảo rằng ông không còn nguyên vẹn? Phải, khát khao của người phụ nữ được làm vợ làm mẹ đích thực rất lớn. Phải, thống khổ mấy chục năm trời sống vò võ rất thê lương. Nhưng chẳng lẽ chỉ vì Lý thường Kiệt đã tịnh thân thì ông hẳn đã không còn là người đàn ông đích thực mà Thuận Khanh mong chờ? Ông vẫn còn đó tình yêu nồng nàn như ngày hai người đôi mươi mười tám, vẫn còn đôi tay mạnh mẽ có thể chở che, và hơn hết, lúc này, còn có một đôi mắt u sầu cần chia sẻ. Vậy mà lại nỡ bỏ đi, để chết già và khô héo trong chùa? Nếu bảo cửa lòng Thuận Khanh đã khép, thì là khép vì lẽ gì? Lòng người phụ nữ chỉ chết hẳn, khi yêu một người không xứng đáng để yêu. Còn Lý Thường Kiệt, trong bao nhiêu năm cuộc sống, ông đã sống gì để không xứng với tình yêu ấy? Khi vị quan già họ Lý được người đời tôn xưng anh hùng đấy đứng trước cổng chùa nói với Thuận Khanh rằng: “Bây giờ tôi chẳng còn ai để đưa tiễn nữa. Khanh à, về đi”, mà người phụ nữ ấy vẫn lạnh lẽo cúi đầu quay lưng vào chùa biến mất, mình chợt có một cảm giác phũ phàng tột độ, tựa như rằng sẽ không thể tha thứ cho người đàn bà đó được.
Nhưng mình thương tình cảm của hai người từ những ngày xưa cũ. Lý Thường Kiệt nửa đầu vở diễn là một anh thanh niên nhiệt tình, sôi nổi và thẳng tính. Khi anh chia tay người yêu lên đường, khi anh chạy vội về nhà, có một ánh mắt rất sáng và một nụ cười rất tươi, như thể tuổi trẻ mỉm cười rằng “Điều gì cũng có thể”. Khi anh lồng lộn trong đau buồn và rượu để khóc ngất trên tay người em mà thốt lên rằng “Sao vua cướp vợ anh”, ta thấy một nỗi đau rất thực, rất chua xót, như một giấc mơ tương lai tươi sáng bắt đầu vỡ loảng xoảng, và những mảnh sắc của nó sẽ bắt đầu lấy mất ánh nắng trong mắt một người con trai mạnh mẽ.
Cuộc đời có nên buồn buồn sao cho hết niềm đau
Tình này có nên sầu sầu đau sao hết … phù du
Ôi số kiếp cách xa giờ đã cách xa.
Có đôi khi, ngay cả những người mạnh mẽ nhất cũng cảm thấy bản thân bất lực. Có đôi khi, sự tuyệt vọng rõ ràng đến mức ta không biết làm sao để vượt qua nó. Và nhìn người mình yêu chỉ cách xa một tầm tay mà mãi mãi với không còn tới được, cái đau đớn, hụt hẫng, tàn nhẫn đó làm sao chịu được?
Thích đoạn hai người gặp lại nhau. Cùng một đoạn đối đáp, ngày xưa là tươi mới trẻ trung, đầy niềm tin và hy vọng. Giờ hai người nói lại, không sót một chữ, cứ như hàng ngày đã ôn lại đoạn thoại đó trong đầu bao nhiêu lần. Vẫn là chòng ghẹo đó, vẫn là hò hẹn đó, nhưng sao nó chỉ giống như còn vọng về từ nỗi nhớ.
“Ai là vợ anh? Ai là chồng em?”
“Khanh nói vậy tôi giận đó nha. Thì Khanh là vợ tôi, tôi là chồng Khanh”
Hai người thuộc về nhau. Bốn chục năm ngăn cách một bức tường. Hai người thuộc về nhau. Mái đầu xanh giờ đã điểm bạc…. Mà lời thề vẫn lỡ, tình cảnh vẫn đau và nước mắt thì không còn rơi được.
Kết cuộc, một mình giữa bơ vơ. Ông là ai? Bước xuống sông. Nước dội đi tuổi già, dội đi bao tháng năm trừng trải, dội khi mất mát đau thương và dội đi cả công danh địa vị. Chỉ còn đó trơ trọi một người, cô độc như tự lúc nào, giữa đêm đen lặng thầm, trải đôi bàn tay xuống, trở về làm chính bản thân mình, để hát câu cuối cùng rằng:
“Bơ vơ mãi bơ vơ …. chết trong ngày tình cờ”
Đời chẳng còn anh hùng. Chỉ có những kẻ khắc khoải tìm nhau trong vô vọng.